หากมาเที่ยวเชียงรายแล้วลองกินอาหารเหนือที่เป็นรสเหนือแท้ๆซักครั้ง อาหารเหนือที่เห็นขายอยู่ในกรุงเทพฯ หรือทางภาคกลางส่วนมากจะไม่ใช่รสเหนือแท้อาจจะด้วยความจำกัดเรื่องวัตถุดิบ สภาพแวดล้อมและข้อจำกัดด้านเวลาที่ไม่เอื้ออำนวยใจการปรุงที่ใช้เวลานาน กรรมวิธีที่ถ่ายทอดจากรุ่นก่อนที่อาจจะขาดตกไป หรือแม้กระทั่งความชอบของคนในพื้นที่ทำให้รสชาติต้องปรับไปตามสภาพแวดล้อม
อาหารเหนือแท้แบบดั้งเดิมจะเน้นรสชาติเผ็ดร้อน รสเข้ม มีกลิ่นของสมุนไพรพื้นบ้านชัดเจนมากจนบางอย่างถึงขั้นฉุนเลยก็ว่าได้ นอกจากนั้นอาหารหลายอย่างมีความคาวเนื่องจากปรุงดิบ ส่วนที่ปรุงสุกก็จะเน้นกลิ่นเข้มๆ และส่วนมากมีความหวานน้อยยกเว้นอาหารบางอย่างเช่นแกงฮังเล น้ำพริกอ่อง หรือข้าวซอย เป็นต้น
ปัจจุบันมีร้านอาหารเหนือในตัวเมืองและในกระจัดกระจายตามพื้นที่ต่างๆทั่วทั้งจังหวัด มีทั้งเป็นแท้ๆเป็นสูตรเหนือแบบดั้งเดิมไม่เหมือนชาวบ้านทำกินในครอบครัวไม่มีการเปลี่ยนแปลงรสหรือเครื่องปรุง และร้านเหนืออีกประเภทที่เป็นเหนือแบบปรับสุตรมาแล้วเพื่อให้คนต่างถิ่นได้กินได้ง่ายๆ อาจจะมีการเพิ่มความหวาน ปรับกลิ่นที่แรงมากให้มีกลิ่นจางๆลง
ทุกวันนี้หาร้านที่เป็นแบบเหนือแท้ๆได้ยากขึ้น เพราะคนรุ่นเก่าที่แก่ตัวไปแล้วไม่ทำขายเหมือนแต่ก่อนหรือล้มหายตายตามกาลเวลา และคนรุ่นใหม่จำนวนหนึ่งก็ไม่ได้รับหรือไม่สนใจรับการถ่ายทอดความรู้เรื่องการทำอาหารพื่นเมือง เพราะไม่อยากวุ่นวายกับการทำอาหารแบบดั้งเดิมซักเท่าไหร่เนื่องจากกระบวนการทำอาหารเหนือค่อยข้างจุกจิก ต้องเตรียมวัสถุดิบหลายอย่าง ใช้เวลาปรุงนาน ยังไม่รวมถึงวัสถุดิบบางอย่างเริ่มหายากกว่าแต่ก่อน
อีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้หากินอาหารพื้นเมืองแบบเหนือได้ยากขึ้นเพราะชีวิตคนเหนือ หรือแม้แต่คนในภาคอื่นๆในรอบ 10-20 ปีที่ผ่านมามีการใช้ชีวิตประจำวันเปลี่ยนไปพอสมควร จากที่เคยใช้ชีวิตแบบบ้านๆทำการเกษตรแบบค่อยเป็นค่อยไป ตื่นเช้ามาทำอาหารเช้าออกไปไร่ไปสวน เย็นก็กลับบ้านมาเตรียมอาหารกินแบบเหนือๆ ทุกวันนี้ความเร่งรีบในชีวิตเข้ามามีอิทธิพลต่อการใช้ชีวิตมากขึ้น จากที่เคยทำอาหารกินเองก็เริ่มซื้ออาหารปรุงมาแล้วเพื่อความสะดวก คนเหนือรุ่นใหม่จึงทำอาหารแบบพื้นเมืองแท้ๆเป็นน้อยลง
ทุกวันนี้ร้านอาหารเหนือในตัวจังหวัดก็ถือว่ายังเยอะอยู่พอสมควร คนพื้นที่เองหรือนักท่องเที่ยวยังหากินอาหารเหนือได้ทั่วไป แต่ส่วนใหญ่จะเป็นร้านเหนือที่ปรับสูตรมาแล้วเพื่อให้มีรสชาติกลางๆไม่เผ็ดมาก ให้มีกลิ่นแต่พอดี เพื่อให้ถูกปากของคนทั่วไป และปรุงได้สะดวกรวดเร็วขึ้นด้วย ส่วนร้านที่เป็นแบบเหนือพื้นเมืองแท้ๆเริ่มลดน้อยลงไปทุกวันด้วยสาดังนั้นหากต้องการชิมอาหารพื้นเมืองที่รสชาติดั้งเดิมจริงๆต้องออกนอกตัวเมืองไปตามชุมชนและหาร้านที่ปรุงแบบดั้งเดิมจริงๆ
วันนี้เราจะพาผู้มาเยือนเชียงรายได้ไปรู้จักร้านอาหารเหนือที่ถือขายอาหารเหนือพื้นเมืองจริงๆ หรือที่คนเชียงรายมักจะเรียกว่า “เมืองแต้ๆ” ที่มีรสชาติเหนือแท้หรือใกล้เคียงเหนือแท้ที่สุด เป็นร้านที่ขายอาหารเหนือแบบเดียวกับที่คนในพื้นที่ทำกินในครอบครัวจริงๆ
โดยเราจะเน้นเฉพาะในตัวเมืองเชียงรายเพราะเดินทางสะดวกและเป็นพื้นที่ที่นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่ต้องมาอยู่แล้ว เผื่อจะได้แวะไปชิมได้สะดวก จริงๆมีเยอะแต่เราคัดมาจำนวน 3 ร้าน โดยเลือกจากการที่สอบถามคนในพื้นที่ว่าร้านอาหารเหนือแท้ๆในเชียงรายร้านไหนอร่อยที่สุด และก็ได้ 3 รายชื่อนี้มา เราขอนำเสนอโดยไม่เรียงอับดับใดๆ ดังนี้
1. ร้านลาบป้าไหล่
ร้านนี้เป็นร้านที่นักท่องเที่ยวรู้จักน้อยมากเนื่องจากคนกล่าวถึงและรีวิวในเน็ตหรือโซเชียลมีเดียวค่อนข้างน้อย ส่วนของร้านเองก็ไม่ได้ตั้งใจจะโปรโมตหรือทำการตลาดซักเท่าไหร่ เอาแต่ทำอาหารขายของตัวเองต่อไป แต่สำหรับคนพื้นที่ร้านนี้ถือว่าเป็นร้านที่ดังมากแทบทุกคนที่อยู่ในตัวเมืองเชียงรายต้องรู้จัก เป็นร้านเด็ดที่ไม่ควรพลาดด้วยประการทั้งปวง รสชาติอาหารของเขาเรียกว่าถึงเครื่องแบบเหนือจริงๆเรียกได้ว่ารสแทบไม่ต่างจากที่ชาวบ้านทำกินเอง
ลักษณะของร้านจะเป็นร้านเปิดโล่ง โปร่งรับลมได้ดีไม่อึดอัด หลังคาเป็นสังกะสีฤดูร้อนจะร้อนนิดหน่อยแต่ด้วยความที่เป็นพื้นที่โปร่งระบายลมได้ดีทำให้นั่งสบาย ทำเลของร้านก็ถือว่าดีติดถนน อยู่ไม่ไกลจากสนามบิน
เมนูเด็ดคือลาบ มีทั้งลาบควายทั้งแบบลาบดิบและคั่วแล้ว แต่เนื่องจากทางทางทีมงานของเว็บของเราไม่มีใครทานเนื้อควาย จึงแนะนำเฉพาะลาบหมู แต่ทางเราก็ไม่แนะนำให้กินหมูดิบเช่นกัน ร้านนี้มีลาบหมูสุกให้ได้ลิ้มลองอร่อยแบบลาบหมูคั่วที่อร่อยแบบรสชาติเหนือและปลอดภัยกว่า
เมนูแกงอ่อมก็เป็นอีกเมนูยอดฮิตรสชาติกลมกล่อม แต่ไม่ใช่แกงอ่อมแบบน้ำใสแบบแกงอ่อมอีสานหรือแกงอ่อมภาคกลางที่เห็นกันบ่อยๆ แกงอ่อมร้านนี้เป็นแกงอ่อมเหนือจริงแท้ เป็นแกงอ่อมที่มีการปรุงแตกต่างจากแกงอ่อมอีสานหรือภาคกลางโดยสิ้นเชิง
แกงอ่อมสูตรของชาวเชียงรายแท้ๆจะได้น้ำแกงที่มีสีคล้ำหน่อยเพราะใส่เลือดลงไป แต่จะได้ความเข้มข้น และจัดจ้าน สะเด่าลิ้นของสะค้าน ซึ่งหากินได้ในกรุงหรือทางภาคกลางได้ยากมาก ใส่เลือดทำให้น้ำดูเข้มดำ ใส่ข่าใบมะกรูด ส่วนของเนื้อนั้นจะประกอบไปด้วย เอ็นขั้วปอด ตับหมู ใส้อ่อน หัวกะเพราะ และกระดูกอ่อนผสมกัน บางคนอาจจะเรียกว่าอ่อมเครื่องใน ถ้าเน้นเนื้อเป็นหลักก็เรียกแกงอ่อมหมู หรืออ่อมเนื้อก็ได้
อีกเมนูหนึ่งที่อยากแนะนำของร้านนี้คือต้มแซ่บไข่พวง โดยจะมีไข่ไก่เป็นพวงๆอัดแน่นในน้ำซุปที่แซ่บนัวจัดจ้าน ที่สำคัญอีกอย่างของร้านนี้คืออาหารถูกมากเมื่อเทียบกับราคาอาหารหลายๆร้านในตัวเมือง
2. ร้านหลู้ลำ
ร้านหลู้ลำเป็นร้านอาหารที่ตั้ง position ให้เป็นร้านอาหารเหนือแท้ๆและน่าจะเป็นร้านอาหารพื้นเมืองที่คนพูดถึงที่สุดในเชียงรายเลยก็ว่าได้ หลู้ลำเป็นร้านอาหารที่เก่าแก่อยู่คู่เชียงรายมายาวนาน ซึ่งเปิดบริการมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2524 และเป็นที่รู้จักดีของชาวเชียงรายที่นักท่องเที่ยวมาตลอด จากตัวอาคารร้านเล็กๆก็ได้ขยายใหญ่ขึ้นตามการเติบโตของร้าน จนตอนนี้ได้สร้างแพขนาดใหญ่ขยายเป็นพื้นที่เป็นร้านนั่งบนแพกลางแม่น้ำกก
อาหารของร้านนี้จะเน้นไปทางอาหารเหนือพื้นเมืองที่มีรสชาติดั้งเดิมเป็นหลัก ซึ่งมีความอร่อยถูกปากคนท้องถิ่นมาตั้งแต่อดีต จากที่เคยดูเมนูรายการอาหารของเขาบอกได้เลยว่าเยอะมากรวมๆแล้วเกินร้อยเมนูแน่นอน มีทั้งเมนูพื้นเมืองเหนือแท้และอาหารไทย โดยมีเมนูเด็ดอาหารพื่นเมืองของร้านที่แนะนำคือ น้ำพริกหนุ่ม น้ำพริกอ่อง แกงโฮะ แกงฮังเล ไส้อั่ว และลาบหมูคั่ว รับรองไม่ผิดหวังแน่นอน
ถ้าหากได้มีโอกาสได้ไปจะเห็นทางร้านติดรูปถ่ายของคนดังที่เคยแวะมากินอาหารที่นี่ใว้บนผนัง ไม่ว่าจะเป็นดารา นักร้อง นักการเมือง และคนมีชื่อเสียงในสาขาต่างๆ สามารถพูดได้เต็มปากว่าคนดังๆที่เคยมาเที่ยวเชียงใหญ่ส่วนใหญ่จะต้องแวะมาร้านนี้ แน่นอนคงสื่อความหมายว่าอาหารของเขาอร่อยจริงหรือไม่ก็ทำการตลาดได้มีประสิทธิภาพมาก
มีหลายๆเสียงบอกว่าร้านหลู้ลำในยุคนี้ไม่เหมือนเมื่อก่อนแล้วเพราะหลายๆคนรู้สึกว่ารสชาติอาหารบางรายการเพี้ยนไปจากเมื่อก่อนพอสมควร คือเป็นอาหารเหนือแท้แต่ไม่แท้แบบชาวบ้านทำกินเองในครอบครัวทุกวัน ความหมายคือรส กลิ่น และ ความเข้มข้นของเครื่องปรุงพื้นเมืองถูกปรับให้เข้ากับปากของลูกค้าต่างถิ่นมากขึ้น
ในความคิดเห็นของทางเราเองก็รู้สึกได้เหมือนกันว่าอาหารบางรายการรสชาติค่อยเปลี่ยนไปบ้างแต่ไม่มาก คนที่ไม่ได้กินอาหารเหนือประจำอาจจะแยกไม่ออก แต่ถ้าเป็นคนเหนือแท้กินอาหารเหนือมาตั้งแต่เด็กก็พอจะแยกได้ เช่น จากเคยเป็นรสพื้นเมืองแบบเดิมๆ เช่นเผ็ดจัด กลิ่นแรง หรือมีการกัดลิ้นหน่อยๆ อย่างที่ขายเมื่อ 15-20 ปีก่อน ตอนนี้หลายมีเมนูเริ่มมีรสชาติหวานแบบภาคกลาง บางรายการจากที่เคยเผ็ดจัดความเผ็ดก็ลดลง บางอย่างเคยกลิ่นฉุนเครื่องปรุงเหนือ เช่น มะแขว่น สะค้าน หรือผักเผ็ด ก็มีความฉุนน้อยลง
การเปลี่ยนของรสชาติในระยะเวลาสิบปียี่สิบปีแบบนี้ ทางเรามองว่าไม่ใช่การเพี้ยนของรส แต่คิดว่าเป็นเพราะทางร้านคงมีการปรับรสให้ถูกปากกันลูกต่างถิ่นมากขึ้น เพื่อรองรับลูกค้าหลากหลายขึ้น ต้องอย่างลืมว่าร้านนี้เปิดมานานและรับลูกค้าต่างถิ่นต่างภาคจำนวนมากในแต่ละปี คงได้รับฟีดแบคและได้รู้ได้เห็นความต้องการของลูกค้าและทำการปรับรสชาตินิดๆหน่อย ตรงนี้ทางเราไม่ได้มองว่าเป็นข้อเสีย ตรงข้ามเป็นข้อดีของร้านอีกด้วยที่สามารถตอบความต้องการของลูกค้าได้หลากหลาย
ในขณะเดียวกันก็มีอีกหลายเมนูที่ยังคงความดั้งเดิมไว้ไม่เปลี่ยนแปลง ถ้าจะให้แนะนำเมนูเด็ดที่เป็นแบบเหนือแท้ๆของร้านนี้นอกจาก น้ำพริกหนุ่ม น้ำพริกอ่อง ใส้อั่ว ลาบเหนือแล้ว เราจะขอแนะนำเมนูที่ไปกินกี่ทีก็ยังเป็นรสชาติเหนือแบบแท้ๆไม่เคยเปลี่ยนแปลง คือแกงแค และตำมะม่วงแบบเหนือ
เมนูแรกคือแก๋งแคไก่บ้านแบบเหนือ หรือภาษากลางคือแกงแคไก่ ถ้าเปลี่ยนจากไก่เป็นหมู เป็นเนื้อ หรือกบ ก็จะเรียกว่าแก๋งแคหมู แก๋งแคเนื้อ หรือแก๋งแคกบ ตามลำดับ แต่ร้านนี้เราขอแนะนำแก๋งแคไก่ ซึ่งต่างจากแกงแคในภาคกลางหรืออีสานโดยสิ้นเชิง โดยแกงแคเหนือจะใส่ผักหลายๆอย่างเยอะมาก เช่น ตำลึง ชะพลู ชะอม เสลดพังพอน (ลิ้นเขียด) ผักชีฝรั่ง ดอกแค ยอดคูน ผักคราดหัวแหวน (ผัดเผ็ด) ยอดดีปลี ถั่วฝักยาว ถั่วแปบ ถั่วพู ดอกงิ้วแห้งแช่น้ำ เห็ดลม เห็ดหูหนู มะเขือพวง พริกขี้หนูเม็ดเล็ก ยอดมะพร้าวอ่อน ส่วนเครื่องปรุงก็จะมี ปรุงน้ำพริก มีพริกแห้ง ข่าหั่น ขมิ้น ตะไคร้ซอย กระเทียมแกะเปลือก หอมแดงปอกเปลือก กะปิแกง เกลือเม็ด ปลาร้าสับ รับรองว่ามาที่นี่จะได้กินแกงแคไก่ที่รสชาติเหนือแท้ๆ
อีกเมนูที่อยากแนะนำของร้านนี้ซึ่งหากินได้ยาก นั่นก็คือตำมะม่วงแบบเหนือ บางคนอาจจะเรียกว่าตำมะม่วงใส่ปลาร้าป่น และก็อีกเช่นกันเมนูนี้ไม่เหมือนตำมะม่วงทางภาคกลางหรืออีสานที่จะคล้ายๆส้มตำแต่เปลี่ยนจากเส้นมะละกอเป็นมะม่วง แต่ตำมะม่วงแบบเหนือจะเป็นการตำแบบสับมะละกอเป็นเส้นแล้วเอาลงไปตำในครกให้เละพอประมาณและใส่ปลาร้าป่นเป็นเครื่องปรุงที่ขาดไม่ได้
ส่วนวัตถุดิบของตำมะม่วงที่ใช้ก็มี มะม่วงเปรี้ยว ย้ำว่าต้องเป็นมะม่วงเปรี้ยวเท่านั้นถ้าเป็นมะม่วงมันจะไม่อร่อยเลย มะม่วงที่ใช้มักจะเป็นมะม่วงสามปีที่ออกผลระหว่างเดือนมีนา ถึง พฤษภาคม ของทุกปี โดยจะนำมะม่วงมาตำปรุงกับ ปลาแห้ง หอมแดง พริกแห้ง กระทียม ปลาร้า กะปิ ผักชะอม ใบพลู เป็นเมนูเด็ดเมืองเหนือที่หากินได้ยากมา กินพร้อมกับ แคบหมู ใบพลู และชะอม หอมแดง ทำหให้แซ่บเผ็ดร้อนมากขึ้น
3. ร้านลาบปลาลุงทองดี
ร้านลาบปลาลุงทองดีเป็นร้านอาหารเหนือแท้สไตล์บ้านๆที่ปรุงกันสดๆตามออเดอร์ที่ได้รับโดยไม่มีการทำอาหารเตรียมไว้ก่อน ร้านมี 2 สาขาอยู่แต่อยู่ใกล้ๆกัน ทั้ง 2 สาขาเป็นลักษณะหลังคารชั่วคราวแบบโปร่ง ทำให้รู้สึกโล่งสบาย หลังคากระเบื้องธรรมดาๆไม่มีการตกแต่งหรูหรา แต่รสชาตินั้นถูกใจคนเมืองเป็นอย่างมาก แนะนำให้มาลองกินแล้วจะไม่ผิดหวังทั้ง 2 ร้าน
สาขาแรกตั้งอยู่ริมถนนบ้านหนองด่าน ซอย 1 หลังโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลรอบเวียง ส่วนสาขาที่สองอยู่บนถนนเส้นเดียวกันแต่ห่างออกไป 200 เมตร เท่านั้นเอง ทั้ง 2 สาขามีที่จอดรถกว้างขวางคาดว่าจุได้ 30-40 คัน แต่ก่อนที่จะมาเป็นร้านขนาดใหญ่แบบนี้ลาบปลาลุงทองดีเป็นแค่ซุ้มหลังคามุงจากเล็กๆริมทาง และเพิ่งจะปรับปรุงและขยายร้านเมื่อ 4-5 ปีก่อนนี้เอง น่าจะบ่บอกถึงรสชาติของอาหารที่อร่อยคนถูกปาก ที่สร้างชื่อเสียงและความเป็นที่รู้จักของลูกค้า ทำให้สามารถขยายร้านให้ใหญ่ขึ้น และเพิ่มเป็น 2 สาขาใกล้ๆกัน
ชื่อของร้าานขึ้นต้นด้วยลาบปลาแต่จริงๆแล้วร้านนี้ขายอาหารเหนือทุกอย่างที่ลูกค้าสั่ง ไม่จำเป็นต้องอยู่ในเมนู ขอให้วัตถุดิบพร้อมทางร้านทำให้ได้หมด ไม่ว่าจะเป็น ลาบปลา ลาบหมูหรือเนื้อ น้ำพริกต่างๆ แกงทุกประเภท เช่นแกงอ่อม แกงปลา แกงแค แกงเห็ด รวมถึงผัด ต้ม ยำแบบเหนือทุกประเภท นอกจากนั้นยังมีอาหารพื้นเมืองตามฤดูการ เช่นแกงเห็ดห้า (เห็ดตับเต่า) แกงเห็ดถอบ (เห็ดเผาะ) แม้แต่ส้มตำทางร้านก็มีเช่นกัน ดังนั้นจะเรียกว่าเป็นร้านอาหารเหนือตามสั่งก็ว่าได้
เอกลักษณ์ของร้านนี้คือทำกันสดๆตามออเดอร์ไม่มีการปรุงไว้ก่อนล่วงหน้า จึงได้อาหารที่เพิ่งปรุงเสร็จใหม่ๆ ที่มีรสชาติสดอร่อยแบบต้นตำหรับพื้นเมืองจริงๆ อาหารเหนือส่วนใหญ่มักมีผักต่างๆไว้เครื่องเคียง คนเหนือเรียกว่า ผักกับลาบ หลักๆคือเอาไว้กินกับลาบแต่โดยรวมๆแล้วเอาไว้กินกับอาหารเหนือแทบทุกอย่าง ทั้งน้ำพริก แกง ผัด หรือลาบ
เนื่องจากเป็นอาหารทำตามออเดอร์หลายคนอาจเข้าใจว่าต้องใช้เวลาทำนานแน่ๆ แต่ความเป็นจริงแล้วแม่ครัว (ซึ่งเป็นลูกสาวของลุงทองดี) ปรุงอาหารได้คล่องและรวดเร็วมากจึงไม่รอนานเท่าไหร่ แต่อย่างไรก็ตามในช่วงเวลาที่ลูกค้าเยอะคิวยาวการรอย่อมนานขึ้นแน่นอน หากไปช่วงเที่ยงหรือบ่ายโมงอาจจะไม่มีที่นั่ง หรือไม่ก็ต้องรอนานกว่าปรกติ เราแนะนำให้ไปก่อน 11 โมง หรือไม่ก็หลังบ่าย 2 เป็นต้นไป แต่การช่วงเย็นเกินไปย่อมมีโอกาสที่วัตถุดิบอาจจะหมดก่อน ร้านเปิดตั้งแต่ 7 โมงเช้าถึง 6 โมงเย็น
ถ้าเป็นร้านเก่าสมัยเป็นซุ้มก่อนที่จะมาเป็นอาคารแบบนี้มักจะเป็นแม่ครัววิ่งไปเก็บผักริมนา หรือข้างๆร้าน และทุกวันนี้ทางเจ้าของร้านปลุกผักเองที่บ้านโดยพยายามอาศัยผักจากตลาดให้น้อยที่สุดเพื่อรักษาความสดและผักบางชนิดไม่หาซื้อยากในตลาดทั่วไป
นอกจากผักเครื่องเคียงที่อาหารเหนือทั้วไปต้องมีไว้ประกอบเช่น ผักกาด ถั่วฝักยาว ถั่วพู มะเขือเปราะ ผักแพว ผักชีลาว ผักคาวตอง ร้านลาบปลาลุงดียังมีผักพื้นเมืองที่ค่อนข้างหาได้ยากเป็นเครื่องเคียงอยู่เสมอ เช่น ดีปลากั้ง ส้มกุ้ง ซึ่งบอกเลยว่าเข้ากับลาบต่างๆหรืออาหารคาวๆได้เป็นอย่างดี
ในเรื่องของรสชาตินั้นร้านนี้บอกได้เลยว่ามีรสเหนือแบบที่คนท้องถิ่นพูดว่าเป็นกับข้าวเมืองจริงๆ หรือภาษากลางคือพื้นบ้านมากๆ คือจะเป็นกับข้าวที่ชาวบ้านทำกินเองที่บ้านเป็นประจำจริงๆ
4. ร้านลาบบ่อทอง
ร้านลาบบ่อทองเป็นร้านอาหารเหนือที่ดังในพื้นที่มาก คนที่อยู่แถวแม่ฟ้าหลวงแทบทุกคนต้องรู้จัก แต่ด้วยร้านไม่ได้เน้นการตลาดและประชาสัมพันธ์นักท่องเที่ยวน้อยคนที่จะรู้จัก เป็นร้านที่เด่นในเรื่องลาบเหนือแท้ๆ รสชาติเด็ด เผ็ดจัดจ้านแบบเหนือแท้ๆ และที่สำคัญราคาถูกมาก
ร้านอยู่ติดถนนพหลโยธิน อยู่ในพื้นที่ตำบลท่าสุด ตั้งอยู่แบบโดดๆแถวนั้นแทบไม่มีสิ่งก่อสร้างหรือมีบ้านคนก็ห่างๆ ถ้าไม่สังเกตุให้ดีอาจจะเลยได้เพราะป้ายถูกบังด้วยต้นไม้ข้างทาง จะว่าเป็นร้านลับก็อาจจะไม่ผิดคือคนที่ไม่ได้สังเกตุแล้วผ่านไปทางแม่สายแทบจะไม่มีรู้เลยว่ามีร้านอยู่ตรงนี้เพราะก่อนจะถึงร้านจะเป็นพื้นที่ไร่นา คนที่ผ่านไปมาก็เลยเหยียบกันเต็มที่จนไม่ได้สังเกตุว่าตรงนี้มีร้านอร่อยซ่อนอยู่หลังแนวต้นไม้ข้างทาง
ร้านมีจุดสังเกตุคือตั้งตรงข้ามปั้มบางจากบ่อทองพอดี จุดสังเกตุอีกอย่างช่วงเที่ยงๆหรือบ่ายช่วงที่คนเต็มร้านจะเห็นรถยนต์ มอเตอร์ไซค์ จอดเรียงรายข้างทาง แสดงว่ามาไม่ผิดที่แน่ แต่ร้านมีที่นั่งจำกัดไปช่วงพีคแบบนี้อาจจะไม่มีที่นั่งก็ได้
ร้านนี้เป็นเหมือนเพิงสังกะสีข้างทางมาอย่างยาวนาน เพิ่งจะมาพัฒนาเป็นปรับปรุงพื้นที่และตัวอาคารนิดๆหน่อยเมื่อไม่นานมานี้ แต่ว่าไปครั้งใดคนก็มันเต็มตลอด ร้านลาบบ่อทองเปิดมากว่า 30 ปีแล้ว ถือว่าเป็นร้านเก่าแก่ของพื้นที่ทุกคนแถวนั้นต้องรู้จัก และเป็นร้านประจำของบรรดานักศึกษามหาลัยแม่ฟ้าหลวง ที่ชื่อลาบบ่อทองเพราะตั้งชื่อตามพื้นที่ คือแถวนั้นเรียกว่าบ่อทองนั่นเอง
เมนูเด็ดของร้านนี้ก็ตามชื่อร้านเลยคือลาบ มีแทบทุกลาบที่ต้องการไม่ว่าจะเป็นลาบเหนือ ลาบอีสาน ลาบดิบ ลาบคั่วสุก และที่เด็ดไม่แพ้กันก็คือบรรดาเมนูเครื่องในต่างๆ เช่น ตับหวาน น้ำตก ต้มแซ่บ ต้มขม แกงอ่อม
ฟังชื่อเมนูแล้วเหมือนจะไปทางอาหารอีสานซะมากกว่าจะเป็นอาหารเหนือ แต่พอลองชิมแล้วจะมีรสชาติแบบทางเหนือคือหนักเครื่องปรุง กลิ่นเครื่องและกระเทียมเจียวจะแรงมาก และใส่เครื่องปรุงแบบเหนือเช่นมะแขว่น และข้าวคั่ว เพียงแต่เป็นเมนูที่คนอีสานคุ้นเลย ครั้นจะพูดว่าเมนูอีสานรสเหนือก็คงจะไม่ผิด เรียกได้ว่าผสมผสานกันอย่างลงตัวระหว่างรสชาติเหนือกับแนวอีสาน
อย่างที่กล่าวไปแล้วร้านนี้จะเน้นอาหารสายลาบและย่าง ส่วนอาหารเหนือสายแกงร้านนี้จะมีเฉพาะแกงอ่อม ต้อแซ่ม ต้มขม เท่านั้นแกงผักแบบเหนือๆเชื่อแกงแค แกผักกาด แกงฮังเล แกงปลา แกงมะกูด อะไรพวกนี้จะไม่มี เมนูที่ทุกคนมาแล้วไม่พลาดต้องสั่งคือนมย่าง กับใส้ย่าง ซึ่งทำออกมาได้ดีมาก ไม่มีกลิ่นคาวหรือเหม็นสาบเลย
ส่วนบรรยากาศนั้นถือว่าดีมาก ถึงแม้จะคิดถนนไม่ถึง 10 เมตร แต่ด้านในพื้นที่เต็มไปด้วยร่มเงาต้นไม้ กินอาหารร้านนี้จะให้ความรู้สึกเหมือนกำลังนั่งกินในสวนหลังบ้าน ส่วนราคานั้นถือว่าถูกมาก ไม่ว่าจะเป็นลาบ ต้ม แกง ปิ้ง ย่าง ราคาเท่ากันหมดคือจานละ 50 บาทเท่านั้นเอง ก็มีแค่เมนูใส้เท่านั้นที่ราคาจานละ 100 บาท อาจจะเป็นพระใส้ทำยากและมีปริมาณน้อย
แล้วร้านนี้ขึ้นชื่อขนาดไหน ร้านนี้เป็นที่รู้จักมากของคนในพื้นที่ แต่รู้จักเฉพาะกลุ่มก็จะเป็นที่รู้จักกันในกลุ่มคนที่นิยมของคาว เช่นลาบ ต้ม และปิ้งย่างเครื่องในเป็นส่วนใหญ่ แต่ถ้าสำหรับคนชอบอาหารเหนือสายละมุน เช่นใส้อั่ว น้ำพริกหนุ่ม น้ำพริกอ่อง ก็อาจจะไม่รู้จักร้านนี้ซักเท่าไหร่เพราะร้านนี้ไม่มีขายนั่นเอง แต่สาเหตุที่แนะนำร้านนี้เพราะร้านเขาอร่อยจริง
ดังนั้นหากใครมองหาร้านอาหารเหนือสายละมุนดังกว่าวร้านนี้จะไม่ใช่ตัวเลือกที่ถูกต้อง แต่ถ้าใครกำลังมองหาอาหารเหนือแนวลาบ ต้ม แกง ปิ้งย่าง เนื้อและเครื่องในแบบรถชาดถึงพริกแซ่บๆก็แนะนำร้านนี้เลยไม่ผิดหวังแน่นอน
ร้านนี้ขึ้นชื่อถึงขนาด ในเดือน กันยายน 2566 เว็บไซต์ Booking.com และ ททท ร่วมกันประชาสัมพันธ์ข้อมูลของ Thai Foodie Map ผ่าน KOL อินฟลูเอนเซอร์ชื่อดังในสายอาหารและสายท่องเที่ยว
แคมเปญนี้ใช้แฮชแท็กว่า #ExploreThaiTaste หวังสร้างไวรัลให้นักท่องเที่ยวจัดทริปไปตามรอยร้านอาหารดังในเมืองรองทั่วประเทศ ส่วนการคัดเลือกร้านอาหารในแคมเปญนี้ เป็นการเลือกจากการสอบถามคนท้องถิ่นในพื้นที่ เน้นร้านอาหารที่คนท้องถิ่นรู้จัก รสชาติอร่อย สำหรับเชียงรายนั้นก็ได้เลือกร้านลาบบ่อทองเป็นร้านแนะนำ
5. ร้านตองตึง
หลายคนคงสงสัยภาษาเหนือว่าคำว่า “ตองตึง” ภาษากลางหมายถึงอะไร คำว่าตองตึงภาษากลางหมายถึงต้นพลวง มีลักษณะเป็นไม้ยืนต้นสูงประมาณ 20 – 30 เมตร เป็นพันธุ์ไม้หลักของป่าเบญจพรรณแล้ง ป่าเต็งรัง ซึ่งมีมากในภาคเหนือและอีสาน เนื่องจากใบตองตึงมีขนาดใหญ่หนา และทนสภาพอากาศต่างๆได้เป็นอย่างดี ชาวบ้านสมัยก่อนมักใช้ตองตึงมาทำเป็นหลังคา นอกจากนั้นก็นำมาห่อข้าวของหรืออาหารในระหว่างเดินทาง
ร้านตองตึงที่เชียงรายเป็นร้านอาหารเหนือ ตั้งอยู่บนถนนสนามบิน ไม่ไกลจากโรงยาไทย (โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์) ร้านมีการตกแต่งให้มีสไตล์ล้านนาอยู่ประมาณหนึ่ง เช่นตกแต่งด้วยไม้แบบโบราณ หลังคาด้านในแปะด้วนไม้ไผ่สาน แต่ก็มีโครงหลังคากระเบื้องทับอีกที ภายในมีของเก่าๆ เช่นเครื่องมือของใช้สมัยเก่า จานชาม ตุ๊กตามีทั้งแบบโมเดิ้น และแบบเก่าๆ นอกจากนั้นยังมีโชว์เช่นฟ้อนเหนือ หรือดนตรีแบบลานนาให้ฟัง บรรยากาศจะออกแนวเรือนไทย
นอกจากนั้นยังมีโซนที่ตกแต่งให้ดูทันสมัยสำหรับลูกค้าที่ชอบบรรยากาศแบบสมัยใหม่ บรรยากาศโดยรอบจะให้ความรู้สึกความเป็นเหนือได้พอสมควร เข้าใจว่าเจ้าของร้านพยามสแบบล้านนาๆผสมความเป็นโมเดินนิดๆ ซึ่งก็ทำออกมาดี ในส่วนของของตกแต่งที่กล่าวมาแล้วไม่ว่าจะเป็นอุปกรณ์เครื่องใช้ ของเล่น ตอนแรกก็ดูสวยและให้ความรู้สึกย้อนยุคดี แต่บางมุมจะรู้สึกว่ามันเยอะไปโดยเฉพาะของบางอย่างเช่นตุ๊กตาเก่าดูไปดูมาก็น่ากลัวเหมือนกัน
เรื่องอาหารนั้นเน้นอาหารเหนือแท้โดยมีเมนูอาหารเหนือที่หากินยากหลายเมู แต่จะเป็นอาหารเหนือแนวละมุน นั่นก็คือไม่มีอาหารเหนือแนวท้าทายเช่นลาบดิบ หรือลาบหลู้ลาบเลือด หรือของอะไรแปลกๆ
เท่าที่มีประสบการณ์มาร้านนี้จะเน้นของสดอย่างดีและทำสดๆ เรียกว่าใช่วัตถุดิบที่มีคุณภาพ ถ้าใครชอบอาหารที่ปรุงด้วยพืชผักสมุนไพร หรือเครื่องเทศทางเหนือ ต้องชอบร้านนี้แน่นอน ที่นี่เสิร์ฟทั้งเมนูอาหารพื้นเมืองเช่นแกงฮังเล น้ำพริก และมีเมนูไทยประยุกต์เช่นแกงจืด สำหรับลูกค้าที่ยังไม่คุ้นเคยกับเครื่องเทศทางเหนือด้วย
เมนูที่แนะนำก็เริ่มจากเมนูที่หากินยากจริงๆ คือ แกงตูนใส่ปลาคัง จะมีลักษณะสีเหลืองคล้ายๆแกงเหลืองปักษ์ใต้ แต่รสไม่เผ็ดมาก แต่จะเปรียวจัด สีเหลืองมาจากส่วนผสมขมิ้น มีความเปรี้ยวธรรมชาติจากมะขาม และมะนาวบางส่วน
สำหรับแกงตูนคนเนื่อส่วนใหญ่เลยจะใช้ปลาท้องถิ่นที่เนื้อแน่น กลิ่นไม่คาว เช่นปลาช่อน ปลาหมอ หรือไม่ก็ปลาดุก แต่ร้านนี้พิเศษกว่านั้นคือใช้คือปลาคัง ผิวจะมันๆ เนื้อแน่นๆ เพิ่มความหวานในน้ำแกง ร้านนี้ใช้มะขามเพิ่มความเปรียวแบบธรรมชาติ ส่วนตูนที่เป็นพืชมีเนื้อพรุนดูดซับน้ำแกงไว้ทำให้ทุกคำที่เคี้ยวชุ่มฉ่ำ หอมเครื่องแกง จะได้รสชาติหวานที่ปลายลิ้น และขณะเดียวกันก็จะรู้สึกเปรี้ยวๆที่ขอบข้างลิ้นไปพร้อมๆกัน หลังจากเคี้ยวและกลืนลงไปในคอแล้วจะรู้สึกเผ็ดนิดๆแต่ไม่เผ็ดร้อนเหมือนกินพริก เมนูนี้หากินได้ยากมาก เมื่อมาถึงแล้วต้องสั่งให้ได้
เมนูต่อมาคือ คั่วแคไก่ มีลักษณะคล้ายๆแกงแค แต่จะไม่มีน้ำ (อยากรู้ว่าแกงแคเหนือคืออะไร สามารถอ่านได้ ที่หน้านี้ ) สำหรับคั่วแคทำจากเนื้อไก่ผัดคั่วกับเครื่องพริกแกงแคแทนที่จะเป็นแกง และมีผักท้องถิ่นมากมาย ได้ความหวานจากผักนานาชนิดและขมนิดๆจากมะเขือพวงทำให้เกิดความกลมกล่อมอย่างลงตัว โรยข้าวคั่วให้ความหอมกระจายทั่วถึง ผักที่ใช้มีทั้งผักที่เรารู้จักกันดีเช่นยอดผักกาด หน่อไม้ และยังมีผักพื้นบ้านที่หาได้ยากแล้วในสมัยนี้เช่นใบชะพลู หรือผักแคที่ชาวเหนือเรียกัน
นอกจากนั้นยังมีเมนูเหนือแท้ๆอีกมากมายที่น่าลอง เช่น ยำเมืองจิ้นไก่ ปลาช่อนนึ่งแบบเหนือ แกงแคไก่ อ๊อกปลาคัง ลาบหมูคั่ว และใส่อั่ว ส่วนแกงฮังเลของที่นี่บอกเลยว่าอร่อยมาก กลิ่นเครื่องแกงหอมละมุน เนื้อนุ่มกำลังดี รสชาติไม่หวานเหมือนหลายๆร้าน นอกจากอาหารเหนือแล้วยังมีอาหารภาคกลางที่คนส่วนมากคุ้นเคย เช่น ทับทิมนึ่งมะนาว ต้มยำกุ้ง ต้มข่าไก่
ส่วนราคานั้นค่อนข้างสูงเมื่อเทียบกับเศรษฐกิจพื้นต่างจังหวัดแบบนี้ แต่ละเมนูจะราคาอยู่ที่ 120- 130 บาท ส่วนเมนูปลาเช่นปลานึ่ง ปลาทอด ต่างๆราคาก็อยู่ที่ 300+ บาท เรียกว่าแทบจะไล่ๆราคาที่กรุงเทพอยู่แล้ว
ถ้ามาเชียงรายแล้วใครชอบอาหารเหนือที่ปรุงด้วยพืชผักสมุนไพรและเครื่องเทศแบบเน้นๆ ร้านนี้แนะนำเลย